Švedska - Szwecja

Švedska
Sverige
Zastava
Zastava Švedske.svg
mjesto
Švedska u svojoj regiji.svg
Informacija
Glavni gradStockholm
Sustavustavna monarhija
Valuta1 švedska kruna (SEK) = 100 öre
Vremenska zonazimsko vrijeme 1.00, ljetno UTC 2.00
Površinski449.964 km²
Stanovništvo10 379 295
Službeni jezikšvedski
Dominantna religija87% luterana, 2% katolika
Telefonski kod 46
Električni napon230V / 50 Hz
Kod automobilaNS
Automobilski prometdesna ruka
Internet domena.se

Švedska, službeni naziv Kraljevina Švedska (na švedskom Sverige, Konungariket Sverige) - skandinavska zemlja u sjeverna Europa.

Član je od 1995. godine Europska unija. Graniči s Norveška, Finska i Danska (preko mosta Øresund).

Švedska je bila vojna sila u 17. stoljeću i gotovo dva stoljeća nije sudjelovala ni u jednom ratu. Ostala je neutralna u oba svjetska rata. Odavno dokazani kapitalistički sustav u kombinaciji s opsežnim sustavom socijalnih davanja nedavno je oslabljen velikom nezaposlenošću, povećanjem troškova života i padom Švedske na međunarodnim tržištima. Nije odlučeno o ulozi Švedske u političkoj i gospodarskoj integraciji Europa Švedska se pridružila EU tek 1995., a euro nije uvela 1999. godine.

Karakteristično

Geografija

Švedska je zemlja niskog gorja. Prosječna visina je 276 m nadmorske visine, a područja iznad 1000 m nadmorske visine. zauzimaju 2,6% površine zemlje.

Na sjeverozapadu uz granicu s Norveška nalaze se Skandinavske planine s najvišim vrhom zemlje - Kebnekaise (2111 m nadmorske visine). Ove planine karakteriziraju prostrane, jako spljoštene visoravni s brojnim malim ledenjacima. S istoka im je pridruženo Sjeverno -švedsko (Norlandsko) uzvišenje, koje prema jugu skreće u Središnju depresiju Kosciuszko i dalje u Južno -švedsku uzvisinu i poluotok Skania. Južno -švedska uzvisina okružena je primorskim nizinama: Halland i Kalmarska. Jugoistok zauzima Zachodniobotnička nizina, a sjeveroistok Laponska visoravan.

Švedska je izuzetno bogata kopnenim vodama, po tome se nalazi na trećem mjestu Europa po glavi. Ovdje postoji gusta riječna mreža. Rijeke, iako kratke, obiluju vodom, brze su, pune brzaka, slapova i virova. Najduže rijeke su Klar (520 m) i Dalälren koje teku u središtu zemlje. Najljepše rijeke, međutim, teku kroz Norrland, nastale u planinskim jezerima.

U Švedskoj postoji oko 100.000 jezera. i zauzimaju više od 8,5% površine zemlje. Najveća jezera su: Vänern (5.545 km²), Vättern, Mälaren, Hjälmaren. Najdublje je jezero Hornaren - 221 m. Šveđani tvrde da su vode njihovih rijeka i jezera toliko čiste da ga možete piti bez straha. Iako ovo može biti malo pretjerano, istina je da je barem na tom području Laponija prirodni okoliš ostao je nezagađen. Ljudska aktivnost u ovom dijelu zemlje ograničena je na potrebni minimum.

faune i flore

U Švedskoj postoje strogi zakoni za zaštitu prirode. Ovdje je na snazi ​​drevni nepisani zakon koji jamči slobodu kretanja praktički posvuda. Možete postaviti šator, kampirati, kretati se po rezervatima, pa čak i na privatnim terenima bilo gdje, sve dok nema štete. U zemlji postoji preko 190 objekata za zaštitu okoliša, uključujući 23 nacionalna parka ukupne površine preko 6330 km².

Zbog svog položaja - južna Švedska je u osnovi Srednja Europa, sjever je područje iza sjevernog Arktičkog kruga - vegetaciju Švedske karakterizira velika raznolikost - od tresetišta do listopadnih šuma.

Kad je riječ o švedskoj fauni, mora se reći da je ovdje puno postignuto zahvaljujući inteligentnom suživotu čovjeka s prirodnim okruženjem. U današnjoj Švedskoj ima dosta medvjeda, risa, lisica i jelena. Na krajnjem sjeveru uzgajaju se sobovi (više se ne nalaze u divljini). Švedska je, međutim, prije svega raj za ornitologe, gdje se nalaze mnoge rijetke vrste ptica.

Klima

GradGodinaSiječnjaveljačaožujaktravanjsvibanjlipanjsrpanjkolovozrujanlistopadstudeniprosinac
Stockholm 6 ° C-2,8 ° C–3,3 ° C0 ° C 3,8 ° C 10,5 ° C 14,3 ° C 17 ° C 15,9 ° C 11 ° C 6 ° C 1,6 ° C-2,2 ° C
Göteborg 8,8 ° C 0,5 ° C 0,5 ° C 2,7 ° C 5,5 ° C 11 ° C 15 ° C 15,9 ° C 15,4 ° C 12,1 ° C 8,8 ° C 3,8 ° C0 ° C
Malmö 7,6 ° C0 ° C–0,5 ° C 2,2 ° C 5,5 ° C 11 ° C 14,3 ° C 16,5 ° C 16 ° C 12,7 ° C 8,2 ° C 4,4 ° C 1,1 ° C

Švedska ima umjerenu klimu, a zahvaljujući sjevernoatlantskoj struji, ona je mnogo blaža nego što bi bila zbog zemljopisne širine. Na sjeveru zemlje klima je kontinentalna s oštrim zimama i kratkim hladnim ljetima. Morske zračne mase prevladavaju u središnjoj i južnoj Švedskoj.

Prosječna mjesečna temperatura zraka je sljedeća:

  • Siječnja 0 ° C i srpnja 15-17 ° C - južne obale Scania
  • Siječnja –14 ° C i srpnja 10 ° C - ponoć

Kiše su karakteristična značajka švedske klime, pa je vrijeme jedna od najčešćih tema rasprave. Godišnje količine oborina kreću se od 400 mm u planinskim dolinama, 600–700 mm na jugu zemlje, do 1500 mm u planinama. Značajan dio oborina pada u obliku snijega čiji se pokrov na jugu zadržava od nekoliko dana do 2-3 mjeseca, a na sjeveru ostaje do 8 mjeseci.

Povijest

Povijest Švedske počinje s oko 12.000. godine prije Krista u vrijeme kada se debela ledena ploča počela povlačiti prema sjeveru, a na područjima oslobođenim leda počela su se pojavljivati ​​nomadska plemena. Trajna poljoprivredna imanja razvila su se u približno 3 tisuće. godine prije Krista Podaci o najstarijim narodima koji nastanjuju Švedsku mogu se pronaći u rimskom povjesničaru Tacitu. Napisao je da su na tom području živjeli Goti i Sveari. Ovo drugo pleme dalo je ime državi. Njihovo glavno političko i vjersko središte bila je Uppsala. Razdoblje od 700. do 1000. godine je doba Vikinga - mornara i pljačkaša u povijesti skandinavskih zemalja. Kršćanstvo je vrlo sporo istisnulo poganski kult Odina iz Švedske, pa iako je prvi švedski kralj, Olaf Skatkonung, pokršten 1008. godine, poganska prijestolnica Uppsala konačno je pala u 12. stoljeću. Pokušaji ujedinjenja skandinavskih kraljevstava. Kraljica Margaret je to uspjela i postavila je svog nećaka Erika Pomeranskog za kandidata za prijestolje. 1396. izabran je za kralja Švedske, a budući da je sjeo na dansko i norveško prijestolje, ujedinjenje skandinavskih država postalo je činjenica. U povijesti se ovaj pakt zvao Kalmarska unija. S vremenom se pokazalo da često sukobljeni interesi predstavljaju prijetnju sindikatu. Došlo je do niza pobuna i ustanka, koji su krvavo ugušeni i ušli u povijest pod imenom "krvoproliće". Jedan od najpopularnijih likova u povijesti Švedske bio je Gustaw Erikson nakon štokholmskog masakra 1520. Uspješno se borio s Dancima i podigao ustanak protiv njih. Nakon pobjede nad Danska parlament ga je izabrao za kralja Švedske, čime je uništenje uništeno. Vladavina dinastije Vasa trajala je 150 godina i u tom je razdoblju već luteranska Švedska postala najmoćnija europska monarhija koja je vodila pobjedničke ratove protiv Rusija i Poljska. Tada je Švedska doživjela brzi gospodarski razvoj, uglavnom temeljen na rudarstvu. Zemlja je vodila politiku teritorijalnog širenja kako bi Baltičko more pretvorila u unutarnje švedsko tijelo. Za vrijeme vladavine Karla XII. Došlo je do raspada velike države. Ovaj je monarh doživio povijesni poraz u bitci kod Poltave s ruskim trupama kojima je zapovijedao Petar I. Veliki. Nakon njegove smrti došlo je do pada apsolutne monarhije, kao i do pada ekonomije i učinkovite vlade. Uzašašće na prijestolje Gustava III označilo je ponovno jačanje monarhije i nastupanje kratkog razdoblja prosvijećenog apsolutizma. Ovaj monarh, koji je vladao od 1771. godine, pogodovao je razvoju umjetnosti, budući da je bio veliki ljubitelj francuske arhitekture i kiparstva. Šveđani mu duguju i ustav donesen 1772. godine. Omogućila je vjersku slobodu, pristup javnim funkcijama predstavnicima svih društvenih klasa, ukidanje mučenja i slobodu tiska. Gustaw III umro je 1792. godine od ruke ubojice. Nakon njegove smrti ponovno je započelo razdoblje raspada države koje je trajalo sve do preuzimanja prijestolja od strane francuskog maršala Bernadottea (uzeo je imena Karol Jan). Tijekom njegove vladavine Švedska se pridružila anti-Napoleonovoj koaliciji, a nakon Napoleonovog poraza u bitci za Leipzig, Švedska se vratila DanskaNorveška. S izbijanjem Prvog svjetskog rata Švedska je proglasila neutralnost, pokušavajući spriječiti snažne unutarnje pronjemačke simpatije. Oni su rezultat stoljetnih trgovačkih, kulturnih i jezičnih odnosa. Tijekom Drugog svjetskog rata švedska država ponovno je bila neutralna. Ovog puta simpatije prema Njemačkoj bile su male. 1973., nakon smrti svog djeda Gustava VI Adolfa, na švedsko prijestolje uzašao je sada vladajući Karlo XVI. Gustaf. 1995. zemlja se pridružila Europskoj uniji. Švedska je zemlja prosperiteta, iako njeni građani plaćaju neke od najvećih poreza u svijetu.

Kultura i umjetnost

Govoreći o doprinosu Švedske europskoj i svjetskoj kulturi, vjerojatno bi trebalo početi s područjem u kojem su Šveđani u posljednjih nekoliko desetljeća postigli najznačajniji uspjeh. Winston Churchill jednom je rekao da je Greta Gabro "najzanimljivija žena svih vremena". Svijet je na usnama imao i imena švedskih glumica: Ingrid Bergman, Anita Ekberg, Bibi Anderson, Britt Ekland i Elke Sommers. Filmovi koje je režirao Ingmar Bergman izazvali su veliko zanimanje u cijelom svijetu, a vještim prenošenjem filozofskih problema na film njegova su se remek -djela brzo počela poistovjećivati ​​sa švedskim djelima. Osim Bergmana, njegov omiljeni glumac Max von Sydow stekao je međunarodnu slavu i popularnost, a još jedan predstavnik švedske kinematografije, Sven Nykvist, snimatelj je nekoliko filmova američkog redatelja Woodyja Allena. Na uspjeh švedskih umjetnika uvelike utječe specifična kulturna politika države, koja već godinama daje različite stipendije i rente. Stvoritelji se mogu potpuno posvetiti svom pozivu bez straha od materijalne strane života. Zanimljiva je činjenica da u Švedskoj, kao i u drugim skandinavskim zemljama, pisac čija je knjiga objavljena i nalazi se u mreži javnih knjižnica, naplaćuje mali iznos za svaku posudbu. U Švedskoj se posebna pažnja posvećuje odgoju djece. Glavni lik ovdje je spisateljica Astrid Lindgren, čije su knjige prevedene na 17 jezika. U Vimmerbyju, gdje je ova poznata književnica rođena, nastao je minijaturni grad u kojem žive likovi iz njezinih knjiga poznate djeci. Osim svečano obilježenih, kao i u svim drugim europskim zemljama, katoličkih blagdana, tj. Božića i Uskrsa, specifični lokalni blagdani su tzv. Valpurga - proljetni festival slavi se 30. travnja, iako u mnogim dijelovima zemlje još uvijek ima snijega. Na današnji dan, počevši od 1928. godine, organizira se natjecanje ljepote koje se zove izbor najljepše Lucije u Stockholmu. Svijeće koje gore na Lucijinoj glavi simbol su svjetla koje pobjeđuje zle sile noći i zime. Drugi švedski običaj je proslava sv. Jana, uvijek organizirana sljedeće subote, prije 24. lipnja. Hrana je, naravno, važan dio svake proslave. U svakom slučaju, prosječni Šveđanin voli jesti i piti u veselom društvu. Velika pažnja posvećuje se kulinarskim pitanjima u Švedskoj, a švedska kuhinja je najbogatija i najraznovrsnija kuhinja u skandinavskim zemljama. Karakteristična značajka švedske kuhinje je kombinacija slatkih i slanih okusa. Klasičan oblik obroka, popularan u mnogim europskim zemljama, je tzv smorgasbord, švedski stol. U vrijeme ručka Šveđani jedu užurbano - obično u restoranu blizu svog radnog mjesta ili jednostavno u kantini tvrtke. Glavni obrok u danu je večera s obitelji nakon toga 18:00 sati. Za vrijeme zimskog solsticija (22. prosinca) na jugu Švedske dan traje samo 6 sati, a na sjeveru izvan Arktičkog kruga postoji 24-satna polarna noć. U arktičkom dijelu zemlje ulične svjetiljke ne isključuju se zimi, a snježni plugovi, ledolomci i odmrzivači rade danonoćno. Svake godine Šveđani izazivaju mrak slaveći Zimski festival svjetla. U prozore su postavljene zapaljene svijeće, a božićna drvca svjetlucaju na gradskim trgovima.

Politika

Švedska je ustavna monarhija. Ustav nije jedinstveni pravni akt jer se sastoji od zasebnih dokumenata:

  • 1974. "Akt o obliku vladavine"
  • 1948. "Zakon o slobodi tiska"
  • "Akt o nasljedstvu prijestolja" iz 1810.

Osim ovih temeljnih prava, postoji i "Zakon o Riksdagu", koji je nižeg ranga od gore spomenutog, zapravo zauzimajući posredni položaj između temeljnih prava i običnih zakona. Ipak, može se pronaći uz tri gore navedena akta u sljedećim izdanjima "Ustava Švedske". Trenutni ustav stupio je na snagu 1. siječnja 1975. godine. Usvojen je nakon dugih rasprava koje su započele 1954. godine. Tu je raspravu pokrenulo značajno odstupanje između sadržaja tadašnjeg ustava koji je kralju dao prednost u političkom sustavu i stvarnosti u kojoj dominira parlament pod kontrolom Švedske socijaldemokratske radničke stranke (SAP). Ovdje je vrijedno spomenuti da je Švedska zemlja u kojoj se reforme političkog sustava odvijaju vrlo sporo i obično se sastoje od prihvaćanja već postojećih rješenja.

Kralj je šef države, ali ima malu moć. Tijekom stoljeća sustavno ih je gubio od drugih državnih organa: parlamenta, vlade i drugih središnjih ureda. Formalno, ipak je još uvijek subjekt izvršne vlasti. Međutim, najnovija verzija ustava toliko ograničava njegove ovlasti da su čak i manje od onih britanske kraljice. Stoga nadležnosti švedskog kralja uključuju:

  • predstavljanje Švedske drugim šefovima država i diplomatima,
  • nadmoć u državnoj evanđeosko -luteranskoj crkvi,
  • svečano otvaranje zasjedanja Riksdaga,
  • uručenje Nobelove nagrade,
  • daje savjete, potiče i upozorava parlament i vladu.

Monarh također ima pravo biti informiran od strane premijera o stanju države i najvažnijem radu vlade. Zanimljivo je da je kralj izgubio funkciju šefa oružanih snaga. Također nema ovlasti imenovati premijera i odobriti imenovanja ministara. Međutim, zanimljivo je pronaći izraz koji se nalazi u "Zakonu o obliku vladavine" da kralj nije odgovoran za svoje postupke. Trenutno je Karlo XVI. Gustaf na švedskom prijestolju. Dolazi iz dinastije Bernadotte, koju je osnovao francuski maršal Jean -Baptiste Jules Bernadotte - kasnije Karlo XIV Ivan.

Švedski parlament, poznat kao Riksdag, jednodoman je. Iako je do 1969. bio dvodomni, a do 1866. četverokomorni. Izbori za Riksdag su:

  • uobičajen,
  • jednak,
  • direktno,
  • tajna.

Mandat parlamenta traje 4 godine, iako je do 1994. trajao samo 3 godine. Kandidati za europarlamentarca natječu se za 349 mjesta u Riksdagu. 310 mjesta dolazi iz izbornih jedinica, a 39 s nacionalnih stranačkih lista. Potonja skupina mjesta raspoređena je među strankama koje su došle u Riksdag nakon što su premašile potrebni prag od 4% glasova po zemlji. Stranke koje nisu osvojile 4%, ali su u jednoj od izbornih jedinica osvojile 12% glasova, također mogu imati svoje zamjenike u parlamentu, ali ne mogu sudjelovati u poglavlju druge skupine mjesta. Zastupnici u Europskom parlamentu biraju se prema Saint -Lagueovom izmijenjenom proporcionalnom izbornom sustavu. Građani stariji od 18 godina dobivaju i pasivno i aktivno biračko pravo. Za švedski parlament karakteristična je funkcija varamena ili zamjenika. Svaki zamjenik ima zamjenika, što omogućuje da varamen preuzme njegovu funkciju u situaciji u kojoj je čak došlo do kratke nemogućnosti obavljanja dužnosti od strane određenog zamjenika. Varamen mora potjecati iz iste stranke kao i njegov zastupnik. Riksdag je glavni organ moći u državi. Ima zakonodavnu i kontrolnu funkciju. Osim toga, njegov je položaj ojačan isključivim pravom na izmjenu Ustava i njegovo tumačenje. Šveđani, iako poštuju Osnovni zakon, ne pridaju veliku važnost strogom pridržavanju istog. Zakoni koje je donio Riksdag možda su daleko od ustavnih. Stoga u Švedskoj ne postoji Ustavni sud. Takvo stanje naziva se ustavni dualizam u postupanju s ustavnim pravom. Što se tiče spomenute izmjene ustava, kako bi je proveo, Riksdag mora objaviti dvije identične rezolucije apsolutnom većinom glasova, a moraju ih razdvojiti parlamentarni izbori. Ovim se izborima može održati ustavni referendum. Da bi se to provelo, dovoljno je podnijeti prijedlog 1/10 svih zastupnika i prihvatiti ga do 1/3. Ako se građani protive promjeni, parlament ne može donijeti drugu rezoluciju. Ako su građani za, postupak izmjene ustava nastavlja novoizabrani Riksdag. Nakon što se izabere novi parlament, formira se Povjerenstvo za provjeru izbora u kojemu se može osporiti: pogrešno provođenje izbora. Uključuje:

  • predsjednik (sudac ili bivši sudac koji ne može biti istovremeno zamjenik)
  • 6 članova.

Još jedna zanimljivost u Riksdagu je talman. Talman je na čelu parlamenta. Njegove funkcije uključuju:

  • imenovanje premijera,
  • povjeravajući mu misiju stvaranja vlade,
  • tumačenje parlamentarnih procedura,
  • određivanje redoslijeda izlaganja zastupnika.

Talman mora ostati nepristran, pa ne glasa i ne govori za svoju stranku. Talman zajedno sa svojim zamjenicima, čelnicima frakcija i šefom kancelarije u Riksdagu čini Vijeće predsjednika koje ima veliki utjecaj na zakonodavne procese. Riksdag također imenuje četiri ombudsmana, uklj. dolje

  • pravda je bitna,
  • vojna,
  • zaštita potrošača.

Njihov glavni zadatak je držati vladu odgovornom parlamentu. Tako ombudsman za pravosuđe osigurava da se državna tijela pridržavaju zakona (osim vlade). Javnosti otkriva podatke o zlostavljanjima. Vojni ombudsman odgovoran je za praćenje poštivanja zakona u području obrane: vojne službe i funkcioniranja oružanih snaga. S druge strane, ombudsman za zaštitu potrošača pazi na interese kupaca kako bi se prodavači pridržavali zakona, brinuli o kvaliteti ponuđenih proizvoda i bili pošteni u pogledu cijena. Interesi švedskog potrošača doista su zaštićeni. Uz ombudsmane, Riksdag također imenuje guvernera Švedske banke, Talmana, šefa kancelarije, tajnika Riksdaga i predsjednike stalnih i posebnih (ad hoc) povjerenstava. Parlament također osniva Savjetodavno vijeće za vanjske poslove koje se sastoji od:

  • 9 poslanika,
  • Talman,
  • kralj.

To je tijelo koje se, kako mu i samo ime govori, bavi savjetovanjem i kontrolom vanjskopolitičkih subjekata. Ovi stalni odbori uživaju visok stupanj autonomije. Biraju se na temelju ravnoteže stranačkih snaga u parlamentu. Njihove nadležnosti uključuju: izdavanje mišljenja o prijedlozima zakona i rezolucijama koje su kasnije dostavljene Riksdagu. Odbori su mjesto rasprava sa stručnjacima i ministrima koji konačno iskristaliziraju oblik i sadržaj budućeg zakona. Što se tiče prijevremenog raspuštanja parlamenta, to se može dogoditi u dva slučaja. U prvom, Talman mora četiri puta odbiti kandidaturu novog premijera. U drugom, kada će vlada, u roku od tjedan dana od izglasavanja nepovjerenja (u Švedskoj postoji tek od 1969.), narediti nove izbore.

Vlada ima izvršnu i zakonodavnu vlast, a sastoji se od premijera i njegovih imenovanih ministara. U Švedskoj postoje dvije kategorije ministara. Prvi su ministri zaduženi za određena ministarstva, a drugi su ministri bez portfelja (tzv. Savjetnici savjetnici). Ministarstva nisu previše opsežna. Oni imaju samo upravnu i zakonodavnu funkciju, budući da uz njih postoje opsežni središnji uredi. Njihovi su dužnosnici apolitični i dobro obrazovani. Ti su uredi odgovorni za svakodnevno upravljanje. Takvo stanje naziva se dualizmom državne uprave. Povećava učinkovitost državnih institucija. Izuzetak od ovog pravila je Ministarstvo vanjskih poslova, koje jedino kombinira upravljanje i upravljačke funkcije. Premijer vlade uvijek je čelnik vladajuće stranke, iako ne uvijek većinske stranke, jer u Švedskoj postoji načelo švedske manjinske parlamentarizma. Njegov je fenomen da je moguća vladavina stranke koja je manjina u Riksdagu. To proizlazi iz pragmatizma Šveđana, koji su spremni na kompromis i preferiraju državne interese nad stranačkim. SAP je često koristio ovo načelo. Talman zakazuje premijeru. Predlaže prijedlog Riksdagu. Ako ga parlament četiri puta odbije, postupak imenovanja premijera provodi se tek nakon novih, naređenih izbora. Kao što sam ranije spomenuo, u Švedskoj se glasa o povjerenju. Ako ih primi premijer, cijela vlada mora podnijeti ostavku, što između ostalog uzrokuje izuzetno snažan položaj premijera u Vijeću ministara. Švedska često ima jednu vladavinu premijera dugi niz godina. Dobar primjer je T. Erlander, koji je vladao 1946–1969. Osim što je odgovorna Riksdagu, vlada snosi i ustavnu odgovornost. U Švedskoj postoji Ustavno povjerenstvo Riksdaga, koje provjerava poštuje li vlada vladu zakone i vodi li se njezina politika interesima Kraljevine. Vlada također imenuje svoje ombudsmane, ali oni imaju različite ovlasti i zadatke od parlamentarnih ombudsmena. Imenovana od strane vlade, oni kontroliraju poštivanje zakona u određenim sferama javnog života. Vlada također imenuje kancelara pravosuđa, koji postaje izvanredan odvjetnik. Njegov glavni cilj je zaštita državnih interesa. Također se bavi pitanjima slobode medija. Osim toga, on je predstavnik vlade u građanskopravnim sporovima. Goran Persson trenutno je premijer. On je na čelu manjinske vlade koja ovisi o glasovima Zelenih i komunista. Sadašnju vladu čine premijer i 22 ministra. Među njima ima mnogo žena.

U poslijeratnim godinama Švedskom je dominirala jedna stranka: Švedska socijaldemokratska radnička stranka (SAP), koja je neometano vršila vlast od 1932. do 1976., kada je izgubila na izborima. Drugi poraz doživjela je 1991., ali su je naknadni izbori 1994., 1998. i 2002. vratili na vlast. Kao što vidite, ova stranka definitivno dominira političkim životom Švedske. SAP je osnovan 1889. Većina njegovih članova sindikalni su aktivisti. SAP je pristaša socijalne države, podržava snažan utjecaj države na gospodarstvo i društvenu jednakost. SAP također pridaje važnost jednakim pravima žena. Zbog toga u Švedskoj sudjelovanje žena u izabranim političkim tijelima često doseže 50%. Ekstremno lijeva stranka je Ljevica (VP), osnovana 1990. kao nasljednica komunista. Unatoč radikalizmu, prihvaća parlamentarni put u socijalizam. Druga značajna stranka je Stranka umjerene koalicije (MSP). Ovo se grupiranje odnosi na konzervativne vrijednosti. Članovi ove stranke pristaše su monarhije, bliskih veza s Crkvom, smanjenja opsega socijalnih davanja i smanjenja poreza. Zastupa interese krupnog kapitala. Druga važna stranka je Liberalna stranka (FP), koja je zagovornica "socijalnog liberalizma". Poput konzervativaca, protive se državnoj intervenciji i širenju sustava socijalne skrbi. Godine 2002. liberali su bili prilično uspješni na izborima, dobivši podršku 13,3% birača. Treba spomenuti i Stranku centra, koja je skupina lijevog centra koja zastupa interese poljoprivrednika i malih poduzeća. Moramo spomenuti i Kršćansko -demokratsku stranku (KdS), koja sebe opisuje kao središte, alternativu ljevici i desnici. Na prošlim izborima u parlament su ušli i Zeleni kojima je prioritet, naravno, zaštita okoliša. Kao što vidite, švedski stranački sustav bogat je strankama, ali definitivno dominira jedna od njih - SAP, koja gubi moć svakih nekoliko mandata Riksdaga. Posljednji put je izgubila 1991. godine, kada su koaliciju formirali MSP, CP, FP i KdS.

Princeza Victoria, Victoria Ingrid Alice Désirée (rođena 14. srpnja 1977.), nasljednica švedskog prijestolja. Najstarije dijete švedskog kralja, Charlesa XVI Gustafa i kraljice Silvije. Vojvotkinja od Västergötlanda. Puna titula je Njeno Kraljevsko Visočanstvo prijestolonasljednica Victoria.

U slučaju stupanja na prijestolje, princeza Victoria bit će prva žena u 300 godina koja je postala vladarka Švedske. Ima brata princu Charlesu Filipu (rođen 1979.) i sestru princezi Magdaleni (rođenoj 1982.). On je prijestolonasljednik zahvaljujući Zakonu iz 1979. godine, a također je i na listi nasljednika britanskog prijestolja.

Göran Persson (rođen 20. siječnja 1949.) 41. je premijer Švedske. Na dužnosti je od ožujka 1996. Persson je također čelnik Švedske socijaldemokratske radničke stranke (Sveriges socialdemokratiska arbetareparti). Perssonov prethodnik na mjestu premijera bio je Ingvar Carlsson.

Ekonomija

Švedska je najbogatija skandinavska zemlja i jedna od najrazvijenijih zemalja svijeta, iako je i prije 100 godina ovdje vladalo siromaštvo, pa su Šveđani bili prisiljeni emigrirati u Ameriku zbog kruha. Švedska je ekonomski visoko razvijena zemlja, učinkovito organizirana, politički neutralna i prosperitetna. Cilj mu je učiniti građane jednakim u pogledu prava i prihoda. Industrijski razvoj počeo je u velikim razmjerima u posljednjem desetljeću 19. stoljeća, što je posljedica rastuće potražnje za željeznom rudom, koja je glavno rudno bogatstvo zemlje. Osim toga, vade se bakar, olovo, cink, srebro, zlato i piriti. Nedostatak energetskih resursa nadoknađuju hidroelektrane, posebno smještene na sjevernim rijekama. Kao rezultat referenduma održanog 1982., odlučeno je da će Švedska do 2010. napustiti uporabu nuklearne energije i zatvoriti sve nuklearne elektrane. Zemlja ima najveće šumsko područje od svih europskih zemalja (64%). Na jednog stanovnika dolazi gotovo 3 ha šuma. Veliko obilje šuma omogućilo je Švedskoj da dosegne svjetsku razinu u proizvodnji drva, celuloze, papira i kartona. Biljke ove industrije koncentrirane su uglavnom na obalama Botnijskog zaljeva, a 60% cjelokupne proizvodnje ove industrije izvozi. Švedska također izvozi svoje vještine. Švedske banke i osiguravajuća društva posluju u gradovima na gotovo svim kontinentima. Posebno su aktivni švedski inženjeri koji grade hidroelektrane, brane, drvne tvrtke, zračne luke, bolnice i druge komunalne objekte u zemljama Trećeg svijeta.

Društvo

Tradicije

U Švedskoj je većini javnih mjesta zabranjeno pušenje, uključujući na gradskom prijevozu, autobusnom i željezničkom kolodvoru. U restoranima moraju postojati zasebna područja za nepušače.

Šveđani su ljubazni prema turistima i obično su im spremni pomoći. Uobičajeno je pozivanje imenom i pozdrav "Hej!" često se čuje od stranaca.

Ležerna odjeća dopuštena je gotovo svugdje, osobito ljeti.

Napojnice su uključene u račun, međutim, iznos se može zaokružiti na najviše 10%.

Pripreme

Vize

Poljski državljani uživaju pravo na slobodno kretanje osoba unutar Europske unije / Europskog gospodarskog prostora. Putna isprava koja daje pravo na bezvizni ulazak i boravak (bez obzira na njegovu svrhu) na području Kraljevine Švedske do 90 dana je putovnica ili osobna iskaznica (stari i novi model). Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości (szczególną uwagę w przypadku starszych, książeczkowych dowodów osobistych należy zwrócić na aktualność zdjęcia). Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej dostępne są na stronie internetowej MSZ w dziale Informacje konsularne – „Informacje dla obywateli polskich wyjeżdżających do innych krajów UE/EOG”.

Z dniem 30 kwietnia 2006 r. (zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r.) w przypadku pobytu nie przekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności poza koniecznością posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyska też członek rodziny obywatela UE nie mający unijnego obywatelstwa, niezależnie od jego przynależności państwowej.

Pobyt powyżej 90 dni. Prawo pobytu na okres przekraczający trzy miesiące uzyskują obywatele UE:

  • zatrudnieni lub prowadzący działalność gospodarczą w goszczącym państwie członkowskim;
  • mający wystarczające środki utrzymania dla siebie i członków swojej rodziny, aby nie stanowić podczas swego pobytu obciążenia dla systemu pomocy społecznej goszczącego państwa członkowskiego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;
  • przybyli do goszczącego państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki, w tym szkolenia zawodowego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na swoje utrzymanie.

W przypadku takiego pobytu po 30 kwietnia 2006 r. państwa członkowskie mogą wymagać od obywateli UE jedynie zarejestrowania się w urzędzie właściwym dla miejsca pobytu i uzyskania dowodu zarejestrowania się. Osoby, które zamierzają przebywać w Szwecji dłużej lub też osiedlić się tu, powinny złożyć wniosek i uzyskać prawo pobytu (uppehållstillstånd). W tym celu należy skontaktować się z najbliższym oddziałem szwedzkiego Urzędu Migracyjnego (Migrationsverket: www.migrationsverket.se). Do złożenia wniosku, jak i do załatwienia innych spraw związanych z pobytem (bank, ubezpieczenie) wymagany jest paszport. Za złożenie wniosku i wydanie zgody na pobyt nie są pobierane żadne opłaty. Decyzje podejmowane są w ciągu 6 miesięcy od daty złożenia wniosku. W przypadku negatywnej decyzji urzędu migracyjnego należy opuścić Szwecję. Przysługuje wówczas odwołanie do Komisji ds. Cudzoziemców (Utlänningsnämnden) w terminie trzech tygodni od daty otrzymania informacji o odrzuceniu wniosku. Po uzyskaniu pozwolenia na pobyt w Szwecji na okres minimum 1 roku otrzymuje się szwedzki numer ewidencyjny, potocznie nazywany numerem osobowym (personnummer), co jest podstawowym warunkiem stabilnego funkcjonowania w tym kraju. Bez niego praktycznie nie można np. założyć konta w banku, wynająć mieszkania, podłączyć telefonu. Do czasu uzyskania numeru osobowego mająca prawo pobytu rodzina pracownika nie może korzystać z objętego ubezpieczeniem leczenia planowego (sam pracownik może być objęty opieką medyczną na podstawie numeru prowizorycznego – samordningsnummer); żona i dzieci pracownika mogą w tym przypadku korzystać tylko z leczenia, do którego uprawnia ich Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) lub inny, odpowiedni dokument kategorii E100.

Przepisy celne

Osoby wjeżdżające bezpośrednio z obszaru UE nie płacą cła za przewożone rzeczy przeznaczone do użytku osobistego i nie są poddawane żadnym formalnościom granicznym. Ograniczenia i specjalne wymogi dotyczą wwozu: zwierząt, alkoholu, tytoniu, broni i amunicji, niebezpiecznych narzędzi, strzykawek podskórnych wraz z igłami. Niedozwolony jest wwóz narkotyków, środków dopingujących, pornografii. Restrykcje wywozowe obejmują m.in. materiały palne, produkty o znaczeniu strategicznym oraz przedmioty o szczególnej wartości dla kultury. Nie ma ograniczeń co do wwozu z terenu UE do Szwecji środków finansowych. Transakcje powyżej 100 000 SEK są rejestrowane ze względów statystycznych. Bezcłowy przywóz alkoholu z innego kraju UE do Szwecji możliwy jest pod warunkiem, że wwiezie go osobiście osoba w wieku minimum 20 lat i będzie on przeznaczony jedynie na własne potrzeby. Obowiązują następujące limity: 10 l mocnego alkoholu, 20 l produktów o średniej zawartości alkoholu, 90 l wina, 110 l piwa. Papierosy mogą być wwiezione przez osobę pełnoletnią w ilości do 200 sztuk. Szczegółowe informacje dotyczące importu i eksportu towarów dostępne są na stronie internetowej szwedzkiego Urzędu Ceł. Przy zakupach w Szwecji obowiązuje podatek VAT (w Szwecji nazywany MOMS) i akcyza na wybrane towary, takie jak alkohol i papierosy. Prawie wszystkie towary objęte są podstawową stawką VAT w wysokości 25% ceny.

Właściciel psa lub kota może wwieźć zwierzę do Szwecji pod warunkiem właściwego oznakowania go tatuażem lub mikrochipem oraz przedstawienia aktualnego paszportu dla zwierzęcia z udokumentowaniem odpowiednich szczepień i badań (szczepienie przeciw wściekliźnie wraz z testami na antyciała, odrobaczenie).

Przywóz broni do Szwecji z terenu Polski w celach łowieckich i sportowych następuje na podstawie Europejskiej Karty Broni Palnej oraz udokumentowania przyczyny podróży.

Przepisy prawne

Polacy mogą w zasadzie bez przeszkód nabywać nieruchomości w Szwecji. Nie jest wymagane uzyskiwanie specjalnych pozwoleń, z wyjątkiem nabycia nieruchomości o charakterze rolniczym oraz w celu wynajmu. Właściwymi urzędami w sprawach badania, czy występują przeszkody co do zakupu nieruchomości przez cudzoziemców, są organy administracji lokalnej szczebla wojewódzkiego. Ponadto w przypadku zakupu lokalu spółdzielczego zaleca się uprzedni kontakt z zarządem wspólnoty. Umowę należy zarejestrować w urzędzie skarbowym i wnieść opłatę od umowy cywilnoprawnej (1,5% wartości nieruchomości). Obowiązuje powszechny roczny podatek od nieruchomości (dotyczy domów wolno stojących, posiadłości i gruntów). Właściciel obowiązany jest do składania corocznej deklaracji podatkowej i opłacania podatku katastralnego. Zaleca się zawieranie kontraktu na zakup nieruchomości za pośrednictwem szwedzkich koncesjonowanych agentów ds. nieruchomości lub doradców bankowych. Adresy agentów można uzyskać w szwedzkim Stowarzyszeniu Agentów Nieruchomości (Mäklarsamfundet). Zakup nieruchomości w Szwecji nie uprawnia automatycznie właściciela do uzyskania prawa pobytu.

Wymiana waluty

Szwecja nie jest członkiem Europejskiej Unii Walutowej, dlatego ceny są podawane wyłącznie w koronach, bez przeliczania na euro. Przyjezdni mogą wymienić walutę w bardzo sprawnie działających bankach, lepszy kurs oferują jednak kantory – te ostatnie rzadziej występują na prowincji. Zarówno w bankach, jak i kantorach pobierana jest prowizja. Bankomaty znajdują się przed większością banków i w większych centrach handlowych. Karty płatnicze przyjmuje się prawie wszędzie, w większych sklepach można również płacić czekami podróżnymi, a niekiedy także częściej używaną zagraniczną walutą.

Ubezpieczenia

Ze względu na wysokie koszty usług medycznych w Szwecji zaleca się wykupienie indywidualnej polisy ubezpieczeniowej od kosztów leczenia, od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz na powrót chorego do kraju. Przy podróżach samochodem wskazane jest dodatkowe ubezpieczenie komunikacyjne (oprócz obowiązkowego OC również assistance i AC).

Dojazd

Samolotem

Bezpośrednie połączenia między Szwecją i Polską oferują linie lotnicze LOT, Wizz Air oraz Norwegian. Samoloty do Szwecji latają również w barwach linii SAS (przesiadka w Kopenhadze), Finnair (przesiadka w Helsinkach), KLM (przesiadka w Amsterdamie) lub Lufthansa (przesiadka w Düsseldorfie, Monachium lub Frankfurcie).

W przypadku lotu liniami Wizz Air do Sztokholmu może zajść potrzeba dojechania do Sztokholmu (Stockholm City) autobusem, gdyż samolot ląduje na lotnisku Skavsta (100 km na południe od Sztokholmu). Bilet w jedną stronę kosztuje 130 SEK (w dwie 199 SEK). Podróż trwa około 80 minut i jest obsługiwana przez Flygbussarna. Gdy istnieje potrzeba dotarcia na Arlande (międzynarodowe lotnisko w Sztokholmie), należy ze Sztokholmu pojechać autobusem Flygbussarna. Cena biletu w jedną stronę to 89 SEK (w obie 170 SEK), czas podróży wynosi około 40 minut.

Pociągiem

Między Szwecją a Polską nie ma bezpośredniego połączenia kolejowego. Aby dojechać pociągiem należy skorzystać z pociągu Berlin Night Express kursującego między Malmö i Berlinem. Jest to pociąg nocny i wymagane jest wykupienie miejsca w wagonie sypialnym. Cena w dwuosobowym przedziale sypialnym wynosi za bilet jednokierunkowy 1100 SEK. Dzieci płacą 750 SEK. Więcej informacji o pociągu, cenach przejazdów i zniżkach, znajdziesz na stronie internetowej Berlin Night Express. Z Berlina i Malmö należy skorzystać z przesiadek aby dostać się do punktu docelowego.

Inną alternatywą jest dostanie się do Kopenhagi lub Malmö, a następnie skorzystanie z pociągu lokalnego łączącego te dwa miasta. Między Kopenhagą i Malmö pociągi kursują co 20 minut od godziny 5 rano do północy. Od północy do 5 rano raz na godzinę. Bilet jednorazowy kosztuje 80 SEK dla dorosłych i 40 SEK dla dzieci od 6 do 16 lat. Poniżej 6 lat przejazd jest darmowy.Więcej informacji o pociągu, cenach przejazdów i zniżkach, znajdziesz na stronie internetowej Skånetrafiken.

Samochodem

Jadąc samochodem najłatwiej jest skorzystać z oferty jednej z linii promowych. Wybierając drogę lądową musimy skorzystać z otwartego w roku 2000 mostu öresund (öresundsBron), łączącego Kopenhagę w Danii z Malmö w Szwecji. Cena za jednorazowy przejazd mostem dla samochodu osobowego wynosi 285 SEK. Więcej informacji o cenach przejazdów oraz inne ciekawostki o moście, znajdziesz na stronie internetowej öresundsBron.

Autobusem

Pragnąc dojechać autobusem do Szwecji lub Polski możesz skorzystać z usług poniższych przewoźników. (Podane poniżej przykłady cen dotyczą osoby dorosłej)

Baltic ExpressBuss AB[1] – oferuje regularne połączenia autobusowe między większymi miastami w Polsce i Szwecji. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad lub między Gdynią i Karlskroną. Cena za przejazd ze Sztokholmu do Warszawy kosztuje 795 SEK w jedną lub 1195 SEK w obie strony.

EUROLINES[2] – na trasie Szwecja – Polska obsługuje dwie linie: Warszawa – Poznań – Szczecin – Malmö – Göteborg i Kraków – Wrocław – Malmö – Göteborg. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad. Cena za przejazd z Göteborga do Warszawy kosztuje 380 PLN (około 760 SEK) w jedną lub 630 PLN (około 1260 SEK) w obie strony.

TOURBALTIC[3] – na trasie Szwecja – Polska obsługuje dwie linie: Warszawa – Poznań – Szczecin – Malmö – Göteborg i Łódź – Warszawa – Gdańsk – Karlskrona – Göteborg. Autobusy korzystają z przeprawy promowej między Świnoujściem i Ystad lub między Gdynią i Karlskroną. Cena za przejazd z Göteborga do Warszawy kosztuje 810 SEK w jedną lub 1210 PLN w obie strony.

Promem

Promy to najtańszy, a jednocześnie bardzo przyjemny środek dojazdu do Szwecji. Już samą podróż promem można traktować jako formę wypoczynku dzięki znajdującym się tam sklepom, restauracjom i barom. Dodatkową zaletą promów jest możliwość przewiezienia samochodu. Przy rezerwacji biletów promowych trzeba pamiętać że ceny często zmieniają się w zależności od sezonu i czy płynie się rejsem dziennym czy nocnym.

Podane poniżej przykłady cen dotyczą osoby dorosłej.

Promy do Szwecji z Polski

Polferries[4] – promy kursują na trasach Gdańsk – Nynäshamn (koło Sztokholmu) i Świnoujście – Ystad. Przejazd z Gdańska do Nynäshamn trwa 19 godzin a ze Świnoujścia do Ystad 9 godzin 30 minut. Cena za przejazd z Gdańska do Nynäshamn wynosi 495 SEK w jedną lub 880 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd ze Świnoujścia do Ystad wynosi 450 SEK w jedną lub 750 SEK w obie strony. Do powyższych cen należy doliczyć ewentualną opłatę za kabinę, która na trasie Gdańsk – Nynäshamn jest szczególnie polecana.

Stena Line[5] – promy kursują na trasie Gdynia – Karlskrona. Przejazd trwa 10 godzin 30 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia między 335 SEK a 395 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 515 SEK a 595 SEK.

Unity Line[6] – promy kursują na trasie Świnoujście – Ystad. Przejazd trwa 6 godzin 45 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od pory roku między 450 SEK a 520 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 750 SEK a 820 SEK.

Promy do Szwecji z Danii

HH-Ferries[7] – promy kursują na trasie Helsingør (Dania) – Helsingborg. Przejazd trwa 20 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia między 9 SEK a 18 SEK. Cena za przejazd dwustronny – między 18 SEK a 36 SEK.

Scandlines[8] – promy kursują na trasie Helsingør (Dania) – Helsingborg. Przejazd trwa 20 minut. Bilet jednostronny kosztuje 22 SEK a dwustronny 40 SEK.

Stena Line[9] – promy kursują na trasach Frederikshavn (Dania) – Göteborg i Grenå (Dania) – Varberg. Przejazd z Frederikshavn do Göteborga trwa od 2 godzin do 3 godzin 30 minut w zależności od promu, a z Grenå do Varberg 4 godziny. Cena za przejazd z Frederikshavn do Göteborga wynosi od 100 SEK do 160 SEK w zależności od dnia tygodnia. Natomiast cena za przejazd z Grenå do Varberg wynosi od 100 SEK do 140 SEK w zależności od dnia tygodnia.

Promy do Szwecji z Niemiec

Scandlines[10] – promy kursują na trasach Sassnitz (Niemcy) – Trelleborg (koło Malmö) i Rostock – Trelleborg. Przejazd z Sassnitz do Trelleborga trwa 3 godziny 45 minut, a z Rostocku do Trelleborga 5 godzin 45 minut. Cena za przejazd z Sassnitz do Trelleborga wynosi 100 SEK w jedną lub 200 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd z Rostocku do Trelleborga wynosi 180 SEK w jedną lub 360 SEK w obie strony.

TT-line[11] – promy kursują na trasach Travemünde (Niemcy) – Trelleborg (koło Malmö) i Rostock – Trelleborg. Przejazd z Travemünde do Trelleborga trwa 7 godzin, a z Rostocku do Trelleborga od 3 godzin do 7 godzin w zależności od promu. Cena za przejazd z Travemünde do Trelleborga wynosi 100 SEK w jedną lub 200 SEK w obie strony. Natomiast cena za przejazd z Rostocku do Trelleborga wynosi 180 SEK w jedną lub 360 SEK w obie strony.

Stena Line[12] – promy kursują na trasie Kilonia (Kiel) – Göteborg. Przejazd trwa 13 godzin 30 minut. Cena za przejazd jednostronny waha się w zależności od dnia tygodnia i pory roku między 310 SEK a 710 SEK.

Przejścia graniczne

Podział administracyjny

Podział administracyjny Szwecji

Szwecja jest podzielona na 21 regionów terytorialnych (szw. län – odpowiednik polskiego województwa):

Miasta

Według kryteriów statystycznych w Szwecji wyróżnia się podział na tätorty i småorty. Podział wraz z wyzanczeniem granic miejscowości oraz wyliczeniem liczby ich ludności jest przeprowadzany co 5 lat przez Statistiska centralbyrå (SCB) według obowiązującej definicji. Określenie „miasto” było oficjalnie stosowane do 1 stycznia 1971, kiedy wprowadzono w Szwecji reformę administracyjną. Zniesiono wówczas dotychczasowy podział na gminy wiejskie (landskommuner), miejskie (stadskommuner) i köping (köpingskommuner). W ich miejsce wprowadzono jednolity typ gminy. Tym samym posiadanie historycznego statusu miasta (gminy miejskiej) straciło administracyjne i prawne znaczenie.

Ciekawe miejsca

Największe atrakcje

Sztokholm i okolice

  • Gamla Stan, Sztokholm – spacer wąskimi uliczkami Starego Miasta przenosi w atmosferę średniowiecznego Sztokholmu;
  • Vasamuséet, Sztokholm – fascynujący okręt z XVII w. podniesiony z dna sztokholmskiego portu i pieczołowicie przywrócony do dawnego stanu;
  • Drottningholm, Sztokholm – wycieczka statkiem do rokokowej rezydencji rodziny królewskiej nad brzegiem jeziora Melar;
  • Schronisko młodzieżowe Af Chapman, Sztokholm – nocleg na pokładzie statku-schroniska zacumowanego w centrum stolicy;
  • Birka nad jeziorem Melar – historia wikingów oglądana z bliska w miejscu, gdzie niegdyś wznosiły się zabudowania najstarszego miasta Szwecji;
  • Wyspa Gällnö, archipelag sztokholmski – spacer w leśnej gęstwinie i kąpiel w morzu na wyspie o brzegach porośniętych barwnymi kwiatami;
  • Gamla Uppsala – królewskie kopce grobowe i piękny średniowieczny kościół na miejscu starożytnej pogańskiej osady.

Göteborg i okolice

  • Galeria Fürstenberg – największa atrakcja wspaniałego Muzeum Sztuki; obrazy autorstwa najwybitniejszych szwedzkich malarzy XIX i początku XX w.;
  • Kawiarnie Hagi – filiżanka kawy wypita przy kawiarnianym stoliku w starej robotniczej dzielnicy Göteborga;
  • Marstrand – forteca na wybrzeżu Bohuslän;
  • Smedje Volund – wzniesiony z różowego granitu dom, a zarazem pracownia mistrza kowalstwa Berthe Johanssona, gdzie piękne meble wykuwane są z metalowych elementów wraków wydobytych z morza;
  • Fiskebåckskil – malownicza wioska rybacka na wybrzeżu Bohuslän z pracownią malarza Carla Wilhelmsona;
  • Fallensdagar, Trollhattan – trzydniowy festiwal muzyki i tańca organizowany pod koniec lipca przy wspaniale oświetlonych wodospadach;
  • Kinekulle – „Góra kwiatów” na południowym brzegu jeziora Wener, słynąca z kamieni runicznych i średniowiecznych kościołów.

Południowy zachód

  • Twierdza w Varbergu – nocleg w starym więzieniu, dziś wspaniałym schronisku młodzieżowym, górującym nad zachodnim wybrzeżem
  • Nimis – wspinaczka po niezwykłej rzeźbie z wyrzuconego na ląd drewna, która pochyla się ku morzu na półwyspie Kullen;
  • Ogrody Sofiero – najlepiej zwiedzać je wczesnym latem, kiedy słynny wąwóz rododendronów rozkwita kolorami;
  • Katedra w Lund – najwspanialsza romańska katedra w północnej Europie i niesamowita krypta, w której – jak głosi legenda – wielkolud Finn zamienił się w kamień;
  • Parki Malmö – eleganckie, pełne spokoju ogrody – schronienie przed kipiącą energią trzeciego co do wielkości miasta Szwecji;
  • Sandhammaren – kilometry piasków pod słonecznym niebem południowego wybrzeża Skanii;
  • Gourmet Grön – gastronomiczna oaza w Karlshamn w prowincji Blekinge – najlepsze wegetariańskie dania w Szwecji.

Południowy wschód

  • Zamek w Kalmarze – warto zwiedzić wnętrza XII-wiecznej twierdzy, przepięknie przekształconej w renesansowy pałac;
  • Kullzenska Caféet, Kalmar – smakowite ciastka w uroczym XVIII-wiecznym domu;
  • Dom Emigrantów, Växjö – wystawa opowiadająca o losach milionów Szwedów zmuszonych do emigracji do Stanów Zjednoczonych w XIX w.; obowiązkowy punkt programu w Smĺlandzie;
  • Västänas Slott, Röttle – pensjonat w zabytkowym domu, z widokiem na jezioro Wetter;
  • Vadstena – najbardziej nastrojowe miasto na wschodnim brzegu jeziora Wetter ze słynnym klasztorem założonym przez pierwszą kanonizowaną kobietę w Szwecji, św. Brygidę;
  • Fabryki włókiennicze w Norrköping – opisane przez Carla Millesa jako najpiękniejszy krajobraz przemysłowy w Europie; budynki ze sztukateriami odbijają się w wodach tętniącego życiem miasta;
  • Visby, Gotlandia – godne obejrzenia mury obronne dawnej hanzeatyckiej twierdzy; okazja do dobrej zabawy razem z tysiącami młodych Szwedów, którzy odwiedzają tę bałtycką wyspę latem.

Wybrzeże Zatoki Botnickiej – od Gävle po Haparandę

Rejs po rzece Angerman, Härnösand – podróż statkiem do spokojnego Solleftea jedną z piękniejszych rzek Szwecji

  • Högbonden, Höga Kusten – noc spędzona w dawnej latarni morskiej na nieskażonej cywilizacją wyspie;
  • Farma łosi, Bjurholm – bliskie spotkanie z największym lądowym zwierzęciem Europy na fascynującej farmie koło Umeå;
  • Pite Havsbad, Pitea – najlepsze kąpielisko północnej Szwecji, słynące z długich, słonecznych dni i ciepłych wód;
  • Gammelstad, Lulea – 450 drewnianych domków największej w Szwecji wioski parafialnej;
  • Archipelag u wybrzeży Lulea – rejs do jednej z dziesiątek porośniętych sosnowymi lasami wysp na krańcu Zatoki Botnickiej.

Środkowa Szwecja

  • Podróż pociągiem Inlandsbanan – szansa obejrzenia wspaniałych szwedzkich lasów i majestatycznych rzek z bliska, bez potrzeby wychodzenia z przedziału;
  • Plaże na wyspach, Kristinehamn – wiele wysp na jeziorze Wener obiecuje odpoczynek i opaleniznę;
  • Wspinaczka w górach Härjedalen – powrót do natury w dalekiej górskiej prowincji środkowej Szwecji;
  • Spływ rzeką Klarälven, Karlstad – budowa tratwy i spływ najbardziej malowniczą rzeką Värmlandu;
  • Poszukiwanie potwora, Östersund – polowanie na szwedzką wersję potwora z Loch Ness w uroczym mieście na brzegu jeziora;
  • Park Niedźwiedzi Grönklitt, Orsa, Dalarna – największy park niedźwiedzi w Europie dający szansę podglądania ich z bliska.

Szwedzka Laponia

  • Droga przez Pustkowie, Strömsund – surowe piękno północnej Szwecji na odludnej, krętej drodze prowadzącej w głąb Laponii;
  • Przysmaki lapońskie, Klippen – w restauracji hotelowej w zagubionej wiosce na północy można skosztować prawdziwych lokalnych delikatesów. W jadłospisie potrawy z renifera, łosia i niedźwiedzia;
  • Lappstaden, Arvidsjaur – udostępnione do zwiedzania drewniane chatki i domki na planie kwadratu w lapońskiej wiosce parafialnej pozwalają poznać bliżej życie rdzennych mieszkańców Szwecji;
  • Szlak Kungsleden, Jäkkvik – jeden z najmniej uczęszczanych i najpiękniejszych odcinków szlaku wędrówkowego na północy, prowadzący przez Park Narodowy Pieljekaise;
  • Krąg polarny, Jokkmokk – przekroczenie magicznej linii daje poczucie spełnienia. Najlepsze miejsce do podziwiania zorzy polarnej;
  • Lodowy Hotel, Jukkasjärvi – możliwość spędzenia nocy w temperaturze –5 °C w nieprzepuszczającym zimna śpiworze w jednym z najsłynniejszych hoteli świata.

Najważniejsze muzea

Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO

Transport

Po Szwecji bez problemu podróżować można samolotem, pociągiem i autobusem.

Informacje dla kierowców

Samochody prywatne mogą być swobodnie wwożone do Szwecji z terenu UE i użytkowane na obcych tablicach rejestracyjnych do 1 roku. Przed dokonaniem rejestracji samochodu w Szwecji niezbędny jest obowiązkowy (płatny) przegląd w wyspecjalizowanej sieci stacji diagnostycznych (Svensk Bilprovning). Niezbędne jest do tego prawo jazdy i polski dowód rejestracyjny. Po pozytywnej inspekcji pojazdu należy złożyć odpowiedni wniosek rejestracyjny do Centralnego Rejestru Pojazdów (Bilregistret). Osoba składająca wniosek musi wykazać miejsce zamieszkania w Szwecji oraz dowód tożsamości. Przywóz do Szwecji nowego samochodu (o przebiegu mniejszym niż 6000 km lub w ciągu 6 miesięcy od daty pierwszej rejestracji) będzie się wiązać z koniecznością zapłaty podatku VAT. Informacje na temat sprowadzania oraz rejestracji pojazdów w Szwecji znajdują się na stronie internetowej Urzędu Transportu Drogowego (Vägverket). Ważne prawo jazdy wydane w Polsce obowiązuje w Szwecji, jeśli nie zostało wymienione na szwedzkie prawo jazdy. Prawo jazdy wydane w Polsce może być wymienione na szwedzkie, jeśli posiadacz uzyskał pozwolenie na stały pobyt w Szwecji. Wnioski w tych sprawach przyjmują właściwe szwedzkie urzędy wojewódzkie (Länsstyrelsen). Bezwzględny limit wieku dla osób kierujących pojazdami samochodowymi wynosi 18 lat. Ponadto warto wiedzieć, że:

  • niezależnie od pory dnia i roku używanie świateł mijania jest obowiązkowe;
  • z uwagi na bardzo częste i tragiczne w skutkach kolizje ze zwierzyną leśną (np. z łosiami) należy zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia samochodu przez tereny zalesione – koszty ewentualnych szkód po kolizji ze zwierzyną leśną użytkownik pojazdu ponosi we własnym zakresie, o ile nie wykupi specjalnego ubezpieczenia;
  • rygorystycznie traktowane są ograniczenia prędkości na drogach (są one zmienne, jednak najczęściej występują: autostrady – 120-100 km/godz., drogi – 90-70 km/godz., teren zabudowany – 50-30 km/godz.);
  • wszyscy pasażerowie samochodu muszą używać pasów bezpieczeństwa;
  • obowiązkowe są odpowiednie siedzenia dla dzieci do 12. roku życia;
  • prawo szwedzkie jest bardzo surowe w stosunku do osób łamiących przepisy drogowe, a w szczególności wobec osób prowadzących pojazd pod wpływem alkoholu (dozwolony limit stężenia alkoholu we krwi wynosi 0,2 promila, a w wydychanym powietrzu 0,1 mg/1); kary za łamanie przepisów są surowe (od wysokiego mandatu i odebrania prawa jazdy aż do kary pozbawienia wolności);
  • wszystkie samochody prywatne starsze niż 2 lata podlegają co roku kontroli w stacji diagnostycznej;
  • Polacy przyjeżdżający do Szwecji nie muszą legitymować się zieloną kartą, wystarczy dowód ubezpieczenia OC; zaleca się wykupienie polisy Assistance ze względu na wysokie koszty holowania samochodu;
  • w przypadku nabycia samochodu w Szwecji w celu wywozu do Polski należy zgłosić się z wnioskiem (można go znaleźć tutaj) oraz dowodem tymczasowego ubezpieczenia pojazdu do Urzędu Transportu Drogowego (Vägverket), aby uzyskać tymczasowy dowód rejestracyjny i tablice; jednocześnie poprzedni właściciel powinien wyrejestrować pojazd. Osoby rejestrujące pojazd w Polsce obowiązane są ponadto przedstawić dowód opłacenia podatku akcyzowego. Przy imporcie samochodu z przebiegiem mniejszym niż 6000 km lub w ciągu 6 miesięcy od daty jego pierwszej rejestracji należy zapłacić w Polsce podatek VAT podczas rejestracji.
  • Uwaga: urzędy konsularne w Szwecji przestrzegają kierowców przed spożywaniem alkoholu podczas podróży promowej do portów szwedzkich. Kontrola trzeźwości kierowców jest przeprowadzana rutynowo na przejściach granicznych.

Wyjazd

Porozumiewanie się

Zobacz w osobnym artykule Rozmówki szwedzkie.

Język szwedzki to język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim ponad 8 mln osób, zamieszkujących Szwecję i zachodnią Finlandię (Wyspy Alandzkie). Język urzędowy w Szwecji i w Finlandii (obok fińskiego). Odrębny język już od VIII wieku. Najstarsze zabytki językowe pochodzą z XII w. Już od XVI w. zauważalne tendencje do tworzenia języka wspólnego, czy to w postaci języka pism religijnych, czy świeckiego języka pism urzędowych tzw. języka kancelaryjnego. Szczególny nacisk kładziono na oczyszczenie języka z naleciałości niemieckich. W zakresie wymowy odczuwa się w XVIII w. unifikujący wpływ dworu królewskiego – na tym tle zarysowuje się podział na język „chłopski” tzw. bondska i „dworski” – hof swenska. U podłoża wymowy języka dworskiego leży wymowa Sztokholmu i prowincji Uppland. Język ten będzie stanowił podstawę ponaddialektalnego języka pisanego, tzw. riksspraket. Obecnie funkcjonują dwa zespoły dialektów: w Szwecji i Finlandii.Standardowy język szwedzki posiada tylko dwa rodzaje (nijaki i ogólny), jednak większość dialektów nadal rozróżnia 3 rodzaje gramatyczne.

Zakupy

Drewniany konik z Dala jest prawdopodobnie najbardziej typową szwedzką pamiątką. Ostro rywalizuje jednak z reniferem, który symbolizuje dziewiczą przyrodę kraju. Światową markę mają szwedzkie szkła i kryształy. Inną szwedzką specjalnością są edukacyjne zabawki z surowców naturalnych, a także saboty, czyli drewniaki, które można kupić w wielu sklepach.

Koniki i kogucik z Dala – te jaskrawo pomalowane zabawki były niegdyś wycinane z odpadów drewna. Później konik stał się symbolem narodowym Szwecji. Obecnie jest sprzedawany w wielu wersjach kolorystycznych.

Szwedzkie szkło – w szwedzkich hutach wytwarza się m.in. piękne komplety naczyń, różne wyroby z kryształu, a także przedmioty codziennego użytku.

Zabawki dla dzieci – kolorowe zabawki z drewna firmy Brio są znane na całym świecie. Edukacyjne książeczki z obrazkami, gry i łamigłówki są znakomitym upominkiem dla najmłodszych.

Dzianina – czapki i rękawiczki z atrakcyjnymi wzorami, znane jako lovikka, robi się z wełny, która dobrze chroni przed zimnem i wilgocią.

Plecak z reniferowej skóry – Plecaki chętnie noszą zarówno dzieci, jak i dorośli.

Rzemiosło lapońskie – nóż myśliwski z rękojeścią z reniferowego rogu i kasa, czyli czerpak z brzozowego drewna, są nie tylko ładne, lecz również przydatne podczas biwaku.

Szwedzkie przysmaki – popularne przetwory robi się z różnych dziko rosnących owoców, m.in. borówek i malin moroszek. Śledzie, pieczywo chrupkie i pierniczki można kupić we wszystkich sklepach spożywczych, a cukierki są sprzedawane na sztuki. Rożne gatunki szwedzkiej wódki można kupić w miniaturowych butelkach.

Gastronomia

Przez całe wieki Szwecja targana różnymi wojnami była państwem biednym. Dlatego też kuchnia szwedzka wykształciła się jako jedna z prostszych kuchni w Europie. Kuchnia szwedzka oferuje niezbyt wyszukane dania, tradycyjnie charakteryzowała się używaniem bardzo dużych ilości cukru. Szwedzi słodzili prawie wszystko – ryby (śledzie), mięsa, pasztety, zupy, a nawet chleb. Obecnie w kuchni nie stosuję już tyle cukru, ale przyzwyczajenia i nawyki zostały – nadal słodkość wielu potraw szwedzkich może zaskoczyć niejednego.

Szwecja posiadająca wybrzeże znacznej długości ma w swojej kuchni wiele ryb. Najpopularniejsze są dostępne w Bałtyku śledzie, które je się marynowane, w sosach i zalewach (np. w sosie winnym) lub jako sałatkę (z jabłkami, burakami i cebulą). Popularna jest również makrela (np. w sosie jogurtowym). Cijenjeni su i plodovi mora.

Među juhama koje se jedu u Švedskoj najpopularnije su: riba (s bijelim vinom i krumpirom), pivo (sa svijetlim i tamnim pivom, žumanjkom i narančinom korom), žuti grah (s grahom, svinjskom masti i lukom).

Šveđani piju puno jogurta i jedu palačinke od zobenih pahuljica koje su bile popularne stoljećima. Također jedu mnogo sireva (npr. Prerađeno - messmör). Kao desert, prema tradicionalnoj švedskoj kuhinji, poslužuje se sufle od jabuka ili ogrozda i vijenac od kvasca. Šveđani, koji imaju vrlo stroge propise o prodaji alkohola, piju prilično niskoalkoholna pića. Osim prilično popularnog piva (starköl) je poznato alkoholno piće lättöl. Među bezalkoholnim pićima dominira kava, poslužena jaka i s vrhnjem.

Smještaj

== Znanost = Švedska akademija (Swedish Svenska Akademien) - kraljevska akademija sa sjedištem u Stockholmu, neovisna kulturna i znanstvena institucija čiji je glavni zadatak poticati razvoj švedske književnosti i jezika. Akademija se sastoji od osamnaest doživotno izabranih članova.

raditi

Od 1. svibnja 2004. poljski državljani mogu slobodno tražiti posao u Švedskoj, raditi i ostvariti pravo boravka. Poljaka koji radi u Švedskoj treba tretirati ravnopravno sa švedskim državljaninom - on ima ista prava i obveze u pogledu uvjeta zapošljavanja, rada, naknade, radnog odnosa i stručnog osposobljavanja. To se jednako odnosi na zaposlenika koji se zapošljava, kao i na članove njegove obitelji. Supružnik i djeca također imaju pravo ostati i raditi. Ne morate se prijaviti na biro za zapošljavanje da biste pronašli posao. Međutim, registracija je potrebna za dobivanje naknade za nezaposlene ili za upis na tečaj; te se naknade isplaćuju samo u slučaju prethodnog zaposlenja u Švedskoj. Jedinice Zavoda za zapošljavanje (Arbetsförmodlingen) pomoći i onima koji traže posao i onima koji traže posao. Ako izgubite posao, možete se prijaviti kod lokalnog zavoda za zapošljavanje. Pod određenim uvjetima možete se prijaviti za naknadu za nezaposlene. Detaljne informacije dostupne su u lokalnom zavodu za zapošljavanje (Arbetsförmedlingen). Osobe koje namjeravaju raditi u inozemstvu trebaju provjeriti pouzdanost ponude za zapošljavanje. Nije preporučljivo sklapati ugovore s nedokazanim tvrtkama ili pojedinim posrednicima (poljskim i švedskim) koji nude odlaske na sezonski rad na području žetve raslinja ili pomoć pri dobivanju drugog posla. Napomena: popisi subjekata koji su upisani u registar agencija za zapošljavanje dostupni su na web stranici Ministarstvo gospodarstva i rada (u odjeljku "Posao"). Podaci o tome je li neka jedinica upisana u registar agencija za zapošljavanje također se mogu dobiti od županijskog ili vojvođanskog ureda za rad. Konzulati u Kraljevini Švedskoj ne posreduju u traženju posla niti pružaju pomoć u pronalaženju mjesta stanovanja u Švedskoj.

Sigurnost

Zdravlje

Ljudi koji uplaćuju doprinose u Nacionalni zdravstveni fond u hitnim slučajevima imaju pravo na zdravstvenu skrb u Švedskoj prema osiguranju. U tu je svrhu potrebno izravno u zdravstvenoj ustanovi predočiti dokument koji potvrđuje činjenicu osiguranja - najčešće je to obrazac E -111. Ova potvrda, koja daje pravo na beneficije u naravi za vrijeme boravka u državi članici, izdaje se:

  • ljudi koji u Švedsku odlaze na privremeni turizam ili kraće poslovno putovanje;
  • nezaposlene osobe koje primaju naknadu za nezaposlene koje odlaze u drugu državu članicu tamo tražiti posao i prate članove obitelji (uvjet je najmanje 4 tjedna od prijave na poljskom zavodu za zapošljavanje; pravo na medicinsku skrb za traženje posla izvan zemlje za stalno boravak se odobrava samo na 3 mjeseca); dodatno, potreban je obrazac E-303 koji je izdao zavod za zapošljavanje;
  • radnici u međunarodnom prijevozu;
  • studenti koji dolaze u Švedsku na studij i članovi njihovih obitelji (obrazac E-111 daje vam pravo na korištenje svih medicinskih usluga potrebnih za osiguranje da se vaše zdravstveno stanje ne pogorša tijekom razdoblja studija);
  • upućene radnike i samozaposlene radnike u drugu državu članicu i članove obitelji u pratnji.

Poljski državljani s pravom boravka u Švedskoj također imaju pravo koristiti univerzalni zdravstveni sustav u Švedskoj pod istim uvjetima kao i švedski državljani (nakon što su stekli puni matični broj - broj osoba). Doprinosi za osiguranje prikupljaju se prema standardnom poreznom sustavu. Ovaj sustav pruža osnovnu medicinsku skrb i bolničko liječenje po paušalnim cijenama.

Dokumenti potrebni za dobivanje povrata u Švedskoj izvorni su računi i dokazi o plaćanju.

Ako primate skrb u ustanovi koja nije dio nacionalnog sustava socijalnog osiguranja, bit će vam naplaćeni puni troškovi liječenja. Ne mogu se vratiti.

Liječnik koji radi u sustavu socijalne sigurnosti ima pravo izdati recept koji pokriva povrat naknade.

Broj hitne službe - 112. U hitnom slučaju, platit ćete dio troškova, a povratni prijevoz u Poljsku u potpunosti snosi pacijent.

Morat ćete platiti pristojbu za savjet liječnika opće prakse i stručnjaka, koja se razlikuje od županije do županije. Ako se liječite stomatologom, platit ćete punu cijenu do određene granice, a za skuplje tretmane platit ćete dio viška iznad ovog iznosa (30-65%) Ako ste u bolnici dobili ambulantni savjet, platit ćete paušalnu pristojbu, ako ste u bolnici, bit će vam naplaćena dnevna stopa. Za lijekove na recept platit ćete punu cijene, osim ako prelazi određeno ograničenje, tada ćete platiti samo dio viška iznad ovog iznosa (10-50%).

Možete iskoristiti državne naknade i privatne ustanove koje djeluju u sustavu socijalnog osiguranja. Popisi privatnih liječnika i stomatologa koji su dio ovog sustava mogu se pronaći u ljekarnama. Pokažite svom liječniku svoju europsku karticu zdravstvenog osiguranja. Za stomatološku pomoć obratite se samozaposlenom stomatologu socijalne sigurnosti ili javnoj stomatološkoj klinici (folktandvardenBolničko liječenje ne zahtijeva uputnicu, možete otići izravno na hitnu pomoć (akutmottagningen) javna bolnica koja pokazuje vašu europsku karticu zdravstvenog osiguranja.

Cijepljenja

  • Hepatitis A - virusni hepatitis A - cijepljenje nije potrebno
  • Hepatitis B - virusni hepatitis B - cijepljenje nije potrebno
  • ŻG - Žuta groznica - cijepljenje nije potrebno
  • BTP - cijepljenje protiv difterije, tetanusa, dječje paralize - preporučuje se
  • DB - tifus - cijepljenje nije potrebno
  • W - bjesnoća - cijepljenje nije potrebno
  • JZM - japanski encefalitis - cijepljenje nije potrebno
  • MK - cjepivo protiv meningokoka (a c) - cijepljenje po izboru

kontakt

Telefon

Švedska ima odličan javni telefonski sustav. Sustav "Informafon" može se koristiti ne samo za telefonski poziv, već i kao tekstualni telefon, koji se može koristiti za slanje faksa ili e-pošte, kao i za navigaciju internetom. Telefoni u telefonskim govornicama rade s karticama, a ponekad i s platnim karticama.

Internet

post

Turističke informacije

U svim većim švedskim gradovima postoje turističke informacijske točke. Tamo možete dobiti besplatne karte područja, informativne brošure i slične materijale. Uredi također uređuju smještaj i prodaju lokalne kartice s popustom.

Diplomatska predstavništva

Diplomatske misije akreditirane u Švedskoj

Veleposlanstvo Republike Poljske u Stockholmu

ul. Karlavägen 35, 114 31 Stockholm

Telefon: 46 08 50 57 50 00

Faks: 46 08 50 57 50 86

Web stranica: https://sztokholm.msz.gov.pl/pl/

Email adresa:[email protected]

Diplomatska predstavništva akreditirana u Poljskoj

Švedsko veleposlanstvo u Varšavi

ul. Bagatela 3

00-585 Varšava

Telefon: 48 22 640 89 00

Faks: 48 22 640 89 83

Web stranica: https://www.swedenabroad.se/sv/utlandsmyndigheter/polen-warszawa/

E-mail: [email protected]


Ovaj članak već ima minimalne podatke za izradu koristan . Međutim, još je dug put do toga da postanete vodič. Možete pomoći ispunjavanjem praznina i proširivanjem već započetih odjeljaka.
Ova web stranica koristi sadržaj s web stranice: Švedska objavljeno na Wikitravelu; autori: w uređivanje povijesti; Autorsko pravo: pod licencom CC-BY-SA 1.0
Geografske koordinate