| talijanski (Italiano (to)) | |
 | |
| Informacija | |
| Službeni jezik |  Italija,  San Marino,  Vatikan,  Švicarski,  Europska unija |
|---|---|
| Govorni jezik | Italija, San Marino, Vatikan, Švicarski (Ticino, Graubünden),  Hrvatska (Istra),  Slovenija (Piran, Izola, Koper)  Malta |
| Broj zvučnika | 65 do 80 milijuna |
| Institucija za standardizaciju | Accademia della Crusca |
| ISO 639-1 | to |
| ISO 639-2 | ita |
| ISO 639-3 | ita |
| Baze | |
| zdravo | Buongiorno |
| Hvala vam | Grazie |
| Zbogom | Arrivederci |
| Da | Da |
| Ne | Ne |
| Mjesto | |
 | |
'talijanski je službeni jezikItalija, od San Marino, od Grad Vatikan i kantona Švicarski iz Ticino. Također je lokalno službeno u Hrvatska (Istra), u Slovenija (Piran, Izola i Koper). S njim se također razgovara Malta (gdje je bio službeni jezik do 1934., trenutno ga govori 66% malteškog), u Albanija, prema Ujedinjene države (oko 1 milijun govornika), Kanada (posebno u Montrealu), u Južna Amerika (Argentina, Brazil, Urugvaj), u Etiopija, u Eritreja, u Libija (to je komercijalni jezik sEngleski), i u Somalija (tamo je bio sveučilišni jezik do 1991.).
Iako su u većini turističkih mjesta u Italiji francuski,Engleski injemački naširoko se govore, većina Talijana govori samo svoj jezik, pa bi bilo dobro naučiti neke osnovne izraze, kako biste razumjeli minimum talijanskog jezika.
Na talijanskom koristite pristojni oblik ("lei") sa svima koje ne poznajete; nije važno jesu li stariji ili mlađi od vas. Povjerljivi obrazac ("vi") upotrebljavat ćete s ljudima koje poznajete. Ta se dva oblika razlikuju u upotrebi drugog i trećeg lica u glagolima.
Izgovor
Samoglasnici
Postoji sedam glasovnih fonema za šest napisanih samoglasnika: a / a /, e / e / ili / ɛ /, i / i /, o / o / ili / ɔ /, u / u /, y / i /. g dolazi od stranih riječi.
Svi se samoglasnici izgovaraju na talijanskom jeziku. Ne postoji e šutljiv kao na francuskom ili njemačkom ("fere "," Machene ")
the Do izgovara se [a], kao u francuskom šapa. U sjevernim predjelima možemo čuti [ɑ] kao na francuskom tijesto.
the e predstavlja više poteškoća. Doista, može se izgovoriti [ɛ] kao na francuskom Zabava ili [e] kao na francuskom noga.
Ne postoji jedinstveno pravilo za poznavanje točnog izgovora:
- pod naglaskom, e mogu biti otvoreni ili zatvoreni.
- osim naglaska, uvijek se izgovara zatvoreno. Dakle, talijanski sveučilište izgovara se [universiˈta] dok su francuski sveučilište izgovara se [ynivɛʁsite].
- ako je nadvučen grobnim naglaskom, izgovara se otvorenim: kava [kafˈfɛ]
- ako je nadvladan akutnim naglaskom, izgovara se zatvorenim: smješten [perˈke]
the i i g izgovaraju se [i], kao u francuskom.
- ako nije pod stresom, može se izgovoriti [j] kada prethodi drugom samoglasniku: mi chiamo [mi ˈkjamo] ili [i̯] kada slijedi drugi samoglasnik možda [iliˈmai̯]
Kao e, o predstavlja neke poteškoće: može se izgovoriti [ɔ] kao na francuskom zlato ili [o] kao u francuskom grah.
Nekoliko pravila koja se mogu dati manje-više su ista kao i za e :
- pod naglaskom, o mogu biti otvoreni ili zatvoreni
- osim naglaska, uvijek se izgovara zatvoreno: Dakle, talijanski torzija izgovara se [torˈsjone] dok se francuski torzija izgovara se [tɔʁsjɔ̃].
- kad je na kraju (premašen grobnim naglaskom), izgovara se otvorenim: on Pò (Talijanska rijeka) [il ˈpɔ] iako na francuskom uvijek zatvorimo o napokon: lonac [lə po]
the u uvijek se izgovara [u], kao u francuskom Gdje.
Kad prethode a m ili jedan ne, Do i o imaju laganu tendenciju nazaliziranja (vrlo slabo), ali sveukupno na talijanskom jeziku nema nazalnog samoglasnika (za razliku od francuskog koji koristi četiri: [ɑ̃], [ɛ̃], [ɔ̃] i [œ̃]). Jedna od poteškoća za govornike francuskog jezika koji uče talijanski jezik jest gubitak sklonosti nazaliziranju samoglasnika ispred a m ili jedan ne.
Suglasnik
Ako su samoglasnici manje brojni (sedam na talijanskom naspram četrnaest na francuskom), to nije isto u slučaju suglasnika.
the b izgovara se [b] kao na francuskom.
the nasuprot ima nekoliko izgovora:
- ispred Do, o i u izgovara se [k], kao u francuskom karta
- ispred i i e izgovara se [t͡ʃ], kao u francuskom češki
- apartmani cia, cio i ciu izgovaraju se [t͡ʃa], [t͡ʃo] i [t͡ʃu]; dakle poznati ciao [ˈT͡ʃao]
- za označavanje tvrdog zvuka ispred a i ili jedan e prosljeđujemo nasuprot od a h : che [ke], chi [ki]
the d izgovara se [d] kao na francuskom
the f izgovara se [f] kao u francuskom
the g ima nekoliko izgovora čija su pravila ista kao i za nasuprot :
- ispred Do, o i u izgovara se [g], kao u francuskom stanica
- ispred i i e izgovara se [d͡ʒ] kao u francuskom Džibuti
- apartmani gia, gio i giu izgovaraju se [d͡ʒa], [d͡ʒo] i [d͡ʒu]; primjer: Giorgio [ˈd͡ʒɔrd͡ʒo]
- za označavanje tvrdog zvuka ispred i i e prosljeđujemo g od a h ; primjer: špageti [špageti]
the h šuti i nalazi se samo u stranim riječima i glagolskoj konjugaciji prepoznao.
the l izgovara se [l] kao u francuskom.
the m izgovara se [m] kao u francuskom. Nikad ne nazalizira suglasnik koji mu prethodi. ne izgovara se različito, ovisno o slovu koje slijedi:
- ispred b i str izgovara se poput a m (fenomen asimilacije); bivši: bambino [um bamˈbino]
- ispred f i v izgovara se [ɱ], što se izgovara poput a m ali gornjim zubima koji dodiruju donju usnicu (kao kad izgovaramo a f).
- ispred nasuprot i g tvrdo, izgovara se velar [ŋ], kao u -ng od parkiralište.
- ispred nasuprot, g i sc mekan, izgovara se palatalizirano, kao da netko izgovara [nʲ].
- u svim ostalim situacijama izgovara se [n].
Iako ovo možda zvuči složeno, nije. Jednostavno, točka artikulacije [n] pomiče se do točke suglasnika koja slijedi. Ne pokušavajući pod svaku cijenu izgovoriti [n], već puštajući, jezik bi se trebao prirodno postaviti na točku artikulacije sljedećeg suglasnika (asimilacija), a izgovor bi trebao biti točan.
the str izgovara se [p] kao na francuskom.
the što izgovara se [kw], kao u francuskom vodeni.
the r izgovara se [r]: valja se, a ne samo tuče i izgovara se vrlo blizu rr Španjolski.
the s može se izgovoriti [s] ili [z] ovisno o kontekstu:
- između dva samoglasnika izgovara se zvuk, osim u slučaju kada je riječ sastavljena i razlika u prefiksu i korijenu dobro je prepoznata; bivši: casa [ˈKaza] ali risolvere (riješiti) [riˈsɔlvere]
- prije zvučnog suglasnika, on postaje sonoriziran; imajte na umu da, iako je u ovom položaju normalno gluh, s prije no što zvučni suglasnik teži da zvuči i na francuskom. Međutim, na talijanskom je zvučni sustav sustavan.
- u svim ostalim položajima normalno je gluh
the t izgovara se [t] kao u francuskom
the v izgovara se [v] kao na francuskom
the z izgovara se [t͡s] ili [d͡z]:
- u početnom položaju ili između dva samoglasnika nastoji biti izražen zvuk
- u ostalim se položajima obično izgovara gluh
Posebni dijagrami i trigrami:
- gn izgovara se [ɲ], poput francuskog janjetina
- gli izgovara se [ʎi] ili [ʎ] prije drugog samoglasnika. Morate izgovoriti [l] pritiskajući jezik na nepce.
- gu izgovara se [ɡw]; oponašajući francuski, govornici francuskog obično ga izgovaraju [ɡ].
- sc izgovara se [∫] prije i i e ; apartmani scia, scio i sciu izgovaraju se [∫a], [∫o] i [∫u].
Gramatika
Na temelju
Za ovaj vodič koristimo pristojnu formu za sve izraze, pod pretpostavkom da ćete većinu vremena razgovarati s ljudima koje ne poznajete.
Pomozite ! : Aiuto! (pron.: aïouto)
Zbogom : Arrivederci. (pron.: arrivédertchi)
zdravo : Buongiorno. (pron.: bouone DJIOR-br)
Dobro jutro (jutro do podneva) : Buongiorno. (pron.: bouone JYOHR-noh)
Pozdrav (uobičajeno) : Ciao. (pron.: ćao)
Dobra večer (od popodneva) : Buonasera. (pron.: bouona séra ili čak bit će sama)
Laku noć : Buona notte. (pron.: bouona zabilježeno)
Kako si ? : Dođi sta? (pron.: KO-me STA?)
Drago mi je : Piacere di conoscerla. (pron.: pïa-TCHÈ-ré di ko-no-CHER-la)
Hvala : Prego. (pron.: PRE-go)
ispričavam se : Mi scuso. (pron.: mi-SCOU-zo)
ne pričam talijanski : Ne govoreći talijanski. (pron.: none parlo itaLIAno))
Jedva da išta znam : Ne tako skoro niente (pron.: none so kouazy niente))
ne razumijem : Nema kapiska. (pron.: nijedan kaPIsko))
Žao mi je. : Mi scuso. (pron.: mi-SCOU-zo)
Hvala vam. : Grazie. (pron.: GRA-tsïè )
Moje ime je ______. : mi chiamo ______ (pron.: mi KÏA-mo)
Ne : Ne (pron.: ne)
Da : Da (pron.: ako)
Gdje su toaleti ? : Dove è il bagno? (pron.: dové è il bagno)
Govoriš li francuski ? : Parla Francese? (pron.: govorio je franntchézé)
Kako se zoveš ? : Dođi si chiama? (pron.: KO-ja ako KÏA-ma?)
Molim : Per favore. (pron.: pèr-fa-VO-re)
Vrlo dobro, hvala. : Bene, grazie. (pron.: BÉ-né GRA-tsïè)
Govori li ovdje netko francuski? : Qualcuno parla Francese? (pron.: koualkouno govori Franntchézé)
Brojevi
1 : uno
2 : dospijeće
3 : tre
4 : quattro
5 : whith
6 : sei
7 : sette
8 : otto
9 : nove
10 : dieci
11 : undici
12 : dodici
13 : tredici
14 : quattordici
15 : quindici
16 : sedici
17 : diciassette
18 : diciotto
19 : diciannove
20 : venti
30 : trenta
40 : quaranta
50 : pedeset
60 : sessanta
70 : settanta
80 : ottanta
90 : novanta
100 : cento
1000 : tisuću
Dani u tjednu
- ponedjeljak : Ponedjeljak
- utorak : martedì
- srijeda : Srijeda
- četvrtak : giovedì
- petak : venerdì
- subota : sabato
- nedjelja : domenica
Sva su imena dana u tjednu muška, osim domenica koja je ženskog roda.
Mjeseci u godini
- Siječnja : gennaio
- veljača : febbraio
- ožujak : marzo
- travanj : april
- svibanj : maggio
- lipanj : giugno
- srpanj : luglio
- kolovoz : agosto
- rujan : Rujan
- listopad : ottobre
- studeni : Studeni
- prosinac : dicembre
Boje
crno : nero
Bijela : bianco
Siva : grigio
Crvena : rosso
plava : azzuro
žuta boja : giallo
zeleno : verde
naranča : arancio
ljubičasta : viola
Smeđa : smeđa
Prijevoz
Autobus i vlak
Koliko košta karta do ____? : Quanto costa il biglietto per andare a ____? (X)
Ulaznicu za ____, molim. : Un biglietto po _____, po favori (X)
Kamo ide ovaj vlak / autobus? : Dove ide u tren / autobus
Gdje je vlak / autobus za ____? : Dove è il treno / autobus po ____? (X ____?)
Staje li ovaj vlak / autobus u ____? : Questo treno / autobus zatvoren u __?
Kada polazi vlak / autobus za XXX? : Quando parte il treno / bus per XXX?
Kada će ovaj vlak / autobus stići za _____? : Kada je questo treno / autobus stigao u ___?
Upute
Gdje je _____ ? ? : Dove si trova ___? ?
...željeznička stanica ? : stazione?
... Zračna luka : Zračna luka?
...Grad ? : citta?
... predgrađe? : periferija?
... hostel : ostello?
...hotel _____ ? : albergo?
... francusko / belgijsko / švicarsko / kanadsko veleposlanstvo? : ambasciata francese / belga / svizzera / canadese?
Gdje ima puno ... : Dove ci sono molti ...
... hoteli? : alberghi?
... restorani? : ristoranti?
... web stranice za posjetiti? : luoghi da visitare?
Možete li mi pokazati na karti? : può farmi vedere sulla mappa?
ulica : putem
Skrenite lijevo : girate a sinistra
Skrenuti desno. : girate a destra
lijevo : sinistra
pravo : destra
ravno : dritto
u smjeru _____ : nella direzione di ___
nakon _____ : dopo on / the
prije _____ : prima on / the
na vrhu : gdje
ispod : giù
Taksi! : Taksi!
Vodi me do _____, molim te. : Portami a _____, po favori
Koliko košta odlazak na _____? : Quanto costa andare ____?
Dovedite me tamo, molim vas. : Mi porti là, per favore.
Smještaj
Imate li slobodnih soba? : Avete camere oslobođen?
Koliko košta soba za jednu osobu / dvije osobe? : Quanto costa una camera po osobi / dužnoj osobi
Ima li u sobi ... : Ci sono .. nella kamera?
...kupaona ? : bagno
... telefon? : celular
...televizija ? : una televisione
Mogu li posjetiti sobu? : Jeste li posjetili kameru?
Nemate tišu sobu? : Nema avete una camera più tranquilla?
... veći? : più velik?
...jeftiniji? : meno caro?
dobro, pretpostavljam. : bene, priso.
Planiram ostati _____ noći. : Credo di restare _____ notte / notti
Jesti
Stol za jednu osobu / dvije osobe, molim. : Una tavola per una persona / due persone, per favore.
Mogu li dobiti jelovnik? : Posso avere il menu?
Mogu li posjetiti kuhinje? : Posso visitare la cucina?
Koja je posebnost kuće? : Qual è la specialità della casa?
Postoji li lokalni specijalitet? : C'è una specialità locale?
Ja sam vegetarijanac. : sono vegetariano
Ne jedem svinjetinu. : Nema mangio carne di maiale.
Jedem samo košer meso. : Mangio solo košer karne
doručak : Colazione
jesti ručak : pranzo
Soupe : minestra
Želim _____ : Vorrei ______
piletina : pollo
govedina : goveđi karni
Riba : pesce
malo lososa : salmona
tuna : tonno
morski plodovi : frutti di mare
šunka : pršut
svinjetina / svinja : carne di maiale.
sir : formaggio
jaja : uova
salata : un'insalata
povrće (svježe) : verdura
voće (svježe) : frutti
kruh : okno
tjestenina : tjestenina
riža : riso
Mogu li popiti _____? : Posso avere un bicchiere di _____
Mogu li dobiti bocu _____? : Posso avere una botiglia di _____
čaj : tè
sok : succo
mineralna voda : upozna frizzante
voda : upoznati
pivo : birra
crno / bijelo vino : vino rosso / bianco
Mogu li dobiti _____? : Posso ispada ______?
sol : prljav
papar : peperon
maslac : burro
Molim te? (privući pažnju konobara) : Scusi ...?
završio sam : Ho finito
To je bilo ukusno .. : Era delizioso
Račun molim. : Il conto per favore
Kupnje
Imate li ovo u mojoj veličini? : Avete questo nella mia taglia?
Koliko to kosta ? : Quanto costa?
Preskupo je ! : É troppo caro!
Možete li prihvatiti _____? : Puoi accettare ___?
skup : caro
jeftino : ekonomsko
Ne mogu mu platiti. : Non posso pagare.
ne želim to : Nema voglio
Zavaravaš me. : Mi avete derubato
Nisam zainteresiran. : Ne mi interessa
dobro, uzet ću. : bene, lo / la priso
Mogu li dobiti torbu? : Posso avere una borsa?
Trebam... : Ho bisogna di ...
... pasta za zube. : dentifricio
... tamponi. : assorbenti interni
...sapun. : sapone
... šampon. : šampon
Vlasti
Nisam učinio ništa loše .. : No ho fatto nulla di male ..
To je pogreška. : Ci deve essere un errore. (Queste cose non sono mie)
Kamo me vodiš? : Dove mi stai portando?
Jesam li uhićen? : Sono uhićen?
Ja sam državljanin Francuske / Belgije / Švicarske / Kanade. : Sono un cittadino francese / belga / svizzero / canadese.
Ja sam državljanin Francuske / Belgije / Švicarske / Kanade : Sono una cittadina francese / belga / svizzero / canadese.
Moram razgovarati s francuskim / belgijskim / švicarskim / kanadskim veleposlanstvom / konzulatom. : Devo parlare conambasciata / consolato francese / belga / svizzero / canadese.
Htio bih razgovarati s odvjetnikom. : Voglio parlare con un avvocato.
Mogu li samo platiti kaznu? : Posso semplicemente pagare una multa?
